Vergelijken van de start van eeuwen, 20e met 21e eeuw, oefent een fascinerende aantrekkingskracht uit. Herhaalt de geschiedenis zich? Wat herkennen we in die tijd? Kunnen we iets ervan leren?

Voor de eerste wereldoorlog zijn de misschien wel meest rebelse en revolutionaire kunstwerken van de hele eeuw gecreëerd : Picasso's kubistische Demoiselle d'Avignon, Le Sacre du Printemps van Stravinsky, de dansen van Isodora Duncan en Loïs Fuller en het 1e vioolconcert van Schönberg. Ook de eerste abstracte schilderijen van Hilma Af Klint zijn toen gemaakt, maar omdat ze ze verborgen hield, wordt Kandinsky als uitvinder van de abstracte kunst beschouwd.

Al deze kunstenaars keerden zich af van de traditie, van duizenden jaren verering van de klassieke Oudheid. De razendsnelle ontwikkelingen van industrie, mobiliteit en urbanisatie aan het eind van de 19e eeuw waren voedingsbodem voor een nieuwe kunst, die adequaat kon reageren op de eigen tijd. Het onbehagen wat de veranderende wereld opriep weerklinkt in de kunstwerken. Men zocht naar nieuwe wetten, naar de oerkrachten, naar de kern, naar de essentie ... en tegelijkertijd werkte Einstein aan de relativiteitstheorie.

Ook in onze tijd van de 21 eeuw gaan de veranderingen razendsnel. Sinds de jaren negentig snelle technologische veranderingen en met social media een globaal bereik. Sinds 2 jaar een globale crisis waarbij Covid en thuiswerken de norm zijn geworden. Deze ontwikkelingen van de afgelopen dik 30 jaar samen hebben onze wereld en dagelijks leven totaal veranderd.

Reageert de kunst in onze tijd daar ook op met rebellie? Zijn er eigenlijk 21e eeuwse wereldschokkende kunstinnovaties? Wat opvalt is de hang naar retro, nostalgie en analoge middelen zoals fotografie en schilderkunst. Ook de podiumkunsten blijven traditioneel. De vooruitgang is hier ook vooral technisch. Waar blijft de rebellie? Mogen we wat van de kunstenaars verwachten? Gaan zij de toekomst verlichten?